Ben jij getraumatiseerd?

Op de vraag of ik getraumatiseerd ben, zou ik vroeger gezegd hebben dat ik dat niet was. Nu, na vele jaren zelfonderzoek, therapie opleidingen en vooral door mijn opleiding Somatic Traumahealing , denk ik er anders over. Ik zie en denk nu dat ik en de meeste mensen minder of meer getraumatiseerd zijn. Ik zie het bij mijn familie, vrienden en cliënten. We herinneren ons de ervaringen niet meer (het is onbewust) of onderschatten en ontkennen de impact van bepaalde ervaringen. We zijn vaak zo gewend aan onze eigen levensgeschiedenis dat we niet beseffen dat bepaalde gebeurtenissen ongewoon zijn en als kind schokkend zijn geweest. ​

Het woord ‘trauma’ is van oorsprong een Grieks woord en betekent ‘wond’ of ’kwetsing’. Het woord ‘wond’ is een heel gewoon woord, maar het woord ‘trauma’ is een woord dat veel mensen liever niet gebruiken voor de gebeurtenissen van hun leven. Getraumatiseerde mensen zijn vaak andere mensen, is wat vaak wordt gedacht.

Trauma ontstaat door één of meerdere ervaringen waarbij het niet mogelijk was voor ons om adequaat te reageren op bedreiging. Of er werd door onze verzorgers niet adequaat gereageerd. Bij bedreiging komt er energie vrij om te vluchten of vechten, maar als dit onmogelijk is, dan kan de gemobiliseerde energie niet ontladen. De energie zet zich dan vast in het lichaam en we komen vast te zitten in vlucht-vecht modus, een hyper-alerte staat van paraatheid.

Een bedreiging kan zelfs zo overweldigend zijn dat we in een staat van bevriezing komen. Dit is een natuurlijke respons van verdoving van het lichaam om te overleven of de pijn uit te schakelen. Als dit ook niet kan worden ontladen als de bedreiging over is, door bijvoorbeeld te huilen of te trillen, dan zet zich dit vast in ons lijf en brein.

Voorbeelden van bedreigende ervaringen waarbij je getraumatiseerd kan worden zijn: geweld, misbruik, verwaarlozing, verlies, scheiding, ziektes, operaties, ongelukken of ziekenhuisopnames. Vaak denken we bij trauma aan grote rampen, maar ook minder opzienbare gebeurtenissen of zelfs continu aanwezige omstandigheden kunnen traumatiserend zijn, zoals een gezinssituatie waarin één van de ouders instabiel of ziek is, of voor de buitenwereld vrijwel onzichtbaar emotionele verwaarlozing of liefdeloosheid. Trauma kun je als foetus in de buik van je moeder oplopen doordat zij iets meemaakte tijdens de zwangerschap of doordat je ongewenst was of zelfs doordat ze rookte. Je kunt getraumatiseerd worden tot op oudere leeftijd door ervaringen van verlies, ziekte of een ongeluk. Het is wel zo dat we minder kans hebben op trauma op latere leeftijd wanneer we als kind een veilige en stabiele basis hebben gehad.

Vaak onderschatten we de traumatische impact van gebeurtenissen tijdens onze geboorte en vroege kindertijd. Hoe was jouw geboorte? Was het een zware bevalling, een stuitligging of keizersnee? Misschien werden we van onze moeder gescheiden na de geboorte door complicaties of ziekte. Het is een periode waarin we volledig afhankelijk zijn van onze verzorgers. Onze verzorgers kunnen ziek raken, overbelast zijn of zelf vroeger getraumatiseerd zijn. Zij kunnen dan onvoldoende adequaat afstemmen of reageren. Niet uit onwil, maar uit onmacht of onwetendheid. De vroege verbinding (hechting) met je moeder heeft veel te maken met het feit of je getraumatiseerd raakt of niet. Het is de voedingsbodem voor je latere leven.

Na mijn geboorte huilde ik veel en mijn moeder was overbelast (ik was het vierde kind). We woonden in het buitenland en er was onvoldoende steun voor haar. Ze liet mij elke dag een paar uur in de bijkeuken huilen en na een paar maanden hield ik op. Ik gaf op. Mijn armpjes hielden op met uitreiken, omdat er niemand kwam. Destijds werden moeders geadviseerd: laat je baby huilen en dan leren ze het wel af. Of hanteer strikte voedingstijden, anders verwen je ze. De gevolgen van deze ervaringen kunnen je leven beïnvloeden, bijvoorbeeld doordat je moeilijk je behoeften kunt voelen of jezelf onbelangrijk vindt.

In de kindertijd ontstaat de blauwdruk van reactiepatronen waardoor elk systeem in het lichaam beïnvloed wordt. Het lichaam reageert intensief op sterke prikkels en het jonge zenuwstelsel kan intensieve prikkels niet verwerken. De grote hoeveelheid energie die opgeroepen werd om de situatie te overleven, zet zich dan in bevroren toestand vast in het zenuwstelsel.

Gevolgen van trauma

Trauma wordt aangeraakt wanneer we merken dat we buitensporig getriggerd worden door mensen of situaties. We worden dan heel emotioneel, opgefokt of juist afgesloten. Het uit zich bijvoorbeeld in alertheid, angst, boosheid, paniek, onrust, machteloosheid, hechtingsproblematiek, overgevoeligheid, slapeloosheid, depressie of verlamming. Je kunt je afgescheiden voelen (van je eigen gevoel of anderen), concentratieproblemen hebben, een gebrek aan inlevingsvermogen hebben of moeite hebben met contact. Het kan zich manifesteren door fysieke pijn, spanning of ziekte.

Uit onderzoek blijkt dat er twee belangrijke reacties optreden bij trauma. Aan de ene kant is er een overgevoeligheid of een overdreven reactie op triggers of herinneringen aan trauma en daarnaast is er juist een vermijdingsreactie, verdoving of het niet goed herinneren van wat er gebeurd is.

Bij trauma raakt ons biologisch stress-systeem ontregeld: ons lichaam blijft in een stand van alertheid of stress, ook al is het gevaar of de gebeurtenis al lang over. Alleen praten over trauma helpt vaak niet.

Lichaamsgerichte traumatherapie kan je helpen toegang te krijgen tot de diepere lagen van je lichaam en de daar opgeslagen spanningen te voelen en ontladen en het zelfregulerend vermogen te herstellen. Je kunt nieuwe ervaringen van kracht, verbinding en veiligheid opdoen. Expressie en erkenning helpt om te ontladen en begrip voor jezelf te krijgen. Je leert om je capaciteit om gevoelens te tolereren te vergroten, zodat je niet meer zo overweldigd raakt.

Traumatherapie is een subtiel proces. Juist door subtiele kleine bewegingen van ontlading te voelen, wordt het behapbaar en kan je zenuwstelsel de geblokkeerde levensenergie op een veilige en geleidelijke manier ontladen. Na deze ontlading ervaren mensen vaak een afname van hun stress symptomen en ervaren ze meer rust, verbinding en stevigheid.

Persoonlijk heb ik over de jaren veel van mijn trauma kunnen helen. Het is zeker niet hopeloos! Mijn trauma heeft me ook veel gebracht in mijn leven. Inleving, gevoeligheid, creativiteit en verbinding. Één van mijn leraren zei dat trauma vaak in de belangrijkste relaties is ontstaan en dat heling ook plaatsvindt in een relatie, niet in je eentje. Het geeft me diepe vervulling om aanwezig te zijn bij jou op je pad naar traumaheling!